16 Borgen (Burchten) in Groningen (Tips voor een Dagje Uit!)
De meest noordelijke provincie van Nederland biedt een breed scala aan burchten. De borgen, zoals het in de provincie Groningen wordt genoemd, want daarover ga ik jullie meer vertellen, liggen door de hele provincie verspreid. Natuurlijk een stuk leuker dan wanneer ze op een kluitje gevestigd liggen en precies daarom ontstond bij mij laatst dit idee: een roadtrip langs 16 verschillende borgen (burchten) in Groningen.
Goed, daar ging ik dan: ’s ochtends vroeg op. Camera opgeladen, vol goede moed en de wagen volgetankt. Richting het hoge noorden met haar mooie landschap. Ongeveer anderhalf uur voordat ik de eerste borg had bereikt, maar wát was de heenweg al leuk. Zo zie je maar, er kan weinig tegen een lekkere temperatuur, zonnetje en goeie muziek op ;).
Goed, tijd om je meer te vertellen over mijn rondrit door de provincie Groningen en alle mooie borgen in Groningen. 16 borgen in Groningen is sneller gezegd en minder indrukwekkend dan het klinkt, maar niets is minder waar. De meeste Groninger borgen liggen afgelegen, maar juist dát maakt het zulke mooie plekken om te bezoeken. Mee eens?
Coendersborg, Nuis
We trappen af met Coendersborg, een statig kasteel in het buitengebied van het gehucht Nuis. Het statige kasteel is gebouwd op een groot landgoed. Niet alle borgen in Groningen zijn voor publiek toegankelijk. Een deel van de borgen waar ik langs ben geweest en met de bewoners heb gesproken, begreep ik dat zij erg gesteld op hun rust.
Ik mocht foto’s maken, zolang ik niet zou aansporen om de bewoonde borgen in Groningen met grote groepen mensen te bezoeken. Coendersborg is niet meer bewoond, maar de bovenverdieping wordt verhuurd. Mocht je Coendersborg tóch bezoeken, want eigenlijk is het wel een bezoekje waard, houdt dan rekening met de privacy van de beheerders en/of gasten
Coendersborg wordt omgeven door grachten, ligt in een bos om heerlijk te wandelen en het geslote hek aan de voorzijde van het kasteel was voor mij reden genoeg om enkel in de omgeving van Coendersborg te blijven, niet binnen de hekken van het landgoed.
Adres: Oudeweg 15, 9364 PP te Nuis.
Iwema Steenhuis, Niebert
Het Iwema Steenhuis werd rond 1400 geopend en onderging halverwege de 19e eeuw een hevige verbouwing. Het Iwema Steenhuis is heel erg te herkennen aan de witte buitenkant van het gebouw en de vele ramen aan de zijkanten van het gebouw.
Van de steenhuizen die ooit in Nederland gebouwd zijn, zijn er slechts enkele overgebleven. Het Iwema Steenhuis is er een van en het is zelfs het enige overgebleven steenhuis van de Provincie Groningen. Om je een indruk te geven: er zijn circa 160 steenhuizen in de provincie gebouwd, waarvan het Iwema Steenhuis het enige overgeblevene exemplaar is.
Net als het Coendersborg wordt het Iwema Steenhuis nog bewoond. Het steenhuis is dus niet geopend voor publiek, maar de daarachter gelegen schuur is wél geopend voor publiek. Neem een kijkje in de schuur van het Iwema Steenhuis en leef je in de wereld van de oude ambachten en beroepen die we tegenwoordig (bijna?!) kunnen beschouwen als nostalgie.
Adres: Het Pad 15, 9365 TA, Niebert.
Borg & Rijtuigmuseum Nienoord te Leek
Borg Nienoord is een vrij recent gebouwde borg en opereert als Rijtuigmuseum Nienoord. Het museum dat in de jaren ’60 werd gebouwd, ligt op landgoed Nienoord in de Groninger gemeente Leek. Bij aankomst viel de opvallende bouwstijl van het museum op het landgoed me al snel op. Om over de combinatie van een prachtig omgeven vijver en de typische (ouderwetse) bruggetjes die je de oversteek naar het museum bieden, nog maar te zwijgen.
Hoewel ik deze roadtrip in tijdens lockdown maakte, was het een heel mooie dag om de mooiste foto’s van het kasteel te maken. Dankzij de zon en een (bijna) helderblauwe lucht. Het museum zelf is, zoals de naam doet vermoeden, een museum dat in het teken staat van rijtuigen. Niet alleen binnenin het museum, maar ook in het park om het museum zijn historische rijtuigen geplaats.
Bezoek het rijtuigmuseum (Borg Nienoord), maak een wandeling om de borg of bewonder de architectuur van de bouwstijl. Of doe het allemaal. Heerlijke activiteit tijdens een mooie lente- of zomerdag. Of wanneer je van de historie van rijtuigen houdt.
Adres: Nienoord 1, 9351 AC, Leek.
Piloersemaborg, Den Ham
Groningen kent tal van kleine dorpjes en in veel van deze kleine plaatsen vindt je typische Groninger borgen. Piloersemaborg is zo’n borg dat in het kleine dorpje Den Ham verscholen ligt. Ja, letterlijk verscholen.
In het buitengebied, aan het eind van een lange, smalle oprijlaan ligt borg Piloersemaborg, een plek om heerlijk de natuur in te duiken (als je van natuurvlaktes houdt), Piloersemaborg te bezichtigen of zelfs om te overnachten in Piloersemaborg.
Hoe heerlijk is het om middenin de natuur te overnachten, tot rust te komen op een boerderij in een heel landelijke omgeving en na je ontbijt een wandeling te maken langs het boerderijgedeelte met geiten, ganzen, kippen, schapen en in het voorjaar soms zelfs pasgeboren lammetjes. En paarden.
Adres: Sietse Veldstraweg 25, 9833 TA, Den Ham.
Allersmaborg, Ezinge
Mocht je het niet gemerkt hebben, dan vertel ik je het bij deze: Ik vertel jullie in dezelfde volgorde over de borgen in Groningen als de route die ik afgelegd heb om de borgen in Groningen te bezoeken. Nadat ik een flinke afstand had afgelegd om vanaf Borg Nienoord de Piloersemaborg te bereiken, was het tijd om vanaf Piloersemaborg in ongeveer 20 minuten naar Allersmaborg te rijden.
Ook dit borg, het Allersmaborg, ligt in het gelijknamige gehucht: Allersma, tussen Ezinge en Aduarderzijl. De borg doet dienst als trouwlocatie. De borg ligt volledig omgeven door grachten en bevindt zich middenin bosgebied. Karakteristieke ophaalbruggen (welke waarschijnlijk niet meer als ophaalbrug gebruikt worden) geven je toegang om vanaf het “vasteland” het landgoed te betreden.
Heel leuk voor een wandeling door de natuur, langs mooie grachten en ophaalbruggen en indrukwekkende Allersmaborg!
Adres: Allersmaweg 64, 9891 TD, Ezinge.
Ons Schathoes Verhildersum, Leens
Verdiep je in de geschiedenis van Groningen tijdens een bezoek aan borg Ons Schathoes Verhildersum in Leens. Aan het eind van een Gronings langweggetje maar toch niet ver van de provinciale weg, is borg Ons Schathoes Verhildersum te bewonderen. Hoewel borg Verhildersum in 1953 verlaten is door de laatste bewoners, is het kasteel na al die jaren nog steeds een veel bezocht borg.
Borg Ons Schathoes Verhildersum is gebouwd op een prachtig landgoed met mooie tuinen, wandelpaden, een restaurant en een museum. Bezoek het museum en de borg en kom van alles te weten over het leven in Groningen gedurende de 19e eeuw. Door de jaren, tot 1953, werd de borg bewoond door verschillende families bewoond. Het heeft vanbinnen en vanbuiten meerdere transformaties ondergaan. Veel van deze periode is bewaard gebleven en te bezichtigen in het museum en de borg.
Ontdek het tijdens een bezoek aan Ons Schathoes Verhildersum in Leens. Tip: Bezoek de borg tijdens een warme zomerdag en bestel een coupe ijs vanaf het terras van het restaurant.
Adres: Wierde 42, 9965 TB, Leens.
Breedenborg, Warffum
Het was even zoeken voordat ik de juiste inrit naar de borg Breedenborg gevonden, omdat de navigatie me verkeerd stuurde. Een korte vraag aan een passerende automobilist verder en enkele minuten later stond ik op de juiste plek. Hoewel ik de borg al zien kon, was het wat lastig om de inrit te vinden doordat het omgeven wordt door een bos.
Hoewel de oprit van het landgoed door een sierhek werd opgefleurd, hield dit mij ook buiten het landgoed Breedenborg. Ja inderdaad, de toegang tot het landgoed was afgesloten. Durf niet met zekerheid te zeggen of Breedenborg bewoond is, maar nam geen risico.
Vanaf een positie buiten het landgoed was het tijd om een aantal mooie plaatjes te schieten. Voor zover dat lukte vanwege en dankzij de hulp van bomen en een wisselende hoogte van het landgoed.
Bijzonder en indrukwekkend aan Breedenborg: Het werd in 1850 gebouwd zoals het nu te bezichtigen is, maar brandde in 1982 helaas af. In 1992 werd het de bouwstijl van de borg opnieuw opgetrokken.
Adres: Breede 1, 9989 TA, Warffum.
Menkemaborg, Uithuizen
Een foto van het Menkemaborg met enige afstand kan zo als bureaubladachtergrond ingesteld worden. Reden? Totaal afgelegen, enorm veel vrije ruimte, een brede gracht en veel groen om de borg.
Wandel vanaf de brede loopbrug over de gracht richting het kasteel of maak tijd voor een rustige wandeling om de borg. Wandel door de goed onderhouden tuin in de lente, zomer of herfst en geniet respectievelijk van de opkomende natuur, warme temperaturen en het afgevallen blad dat door de wind alle kanten op geblazen wordt.
Het Menkemaborg zelf is een voormalig huis dat tegenwoordig ingericht, wat tegenwoordig volledig ingericht is volgens het leven in de 18e eeuw om de bezoekers een indruk te geven van het Groninger leventje in de 18e eeuw.
Ben je in de buurt van Uithuizen? Reserveer dan gerust een paar middaguurtjes voor een bezoek aan het landgoed. De borg, de tuin met zijn rozentunnel en het kabinetorgel in de Grote Zaal zorgen voor urenlang vermaak.
Je bezoek gedaan en tijd om naar huis te gaan? Niet voor je stopt om te eten bij Restaurant ‘t Schathoes, een adres verder gelegen dan landgoed Menkemaborg.
Adres landgoed Menkemaborg: Menkemaweg 2, 9981 CV, Uithuizen.
Adres Restaurant ’t Schathoes: Menkemaweg 4, 9981 CV Uithuizen.
Rensumaborg, Uithuizermeeden
Een lange oprijlaan, een breed toegangshek en een borg dat, voor zover bekend is, dateert uit de jaren rond 1500. Daarmee bedoel ik natuurlijk landgoed en borg Rensumaborg, een oorspronkelijk steenhuis dat zijn plaats heeft gekregen in Uithuizermeeden.
De borg werd later overgenomen door de familie Alberda van Menkema, die rond 1695 in het kasteel zijn komen wonen. De borg werd in opdracht van hen verbouwd en dankzij deze opdracht heeft de borg de uitstraling gekregen het hedendaags draagt. In 1829 werd het huis niet langer gebruikt als woonhuis, maar werd het in gebruik genomen als huisvesting voor een tuinbouwschool en er heeft jarenlang een restaurant in gezeten.
Pas in 1996 is de borg eigendom geworden van de Rensuma Boon Stichting, omdat veel tuinen boerderijen en landerijen in Groningen verdwenen. Met deze actie is de tuin rondom Rensumaborg bewaard gebleven en ook is daardoor het landgoed voor publiek openbaar toegankelijk. De borg zelf is niet te bezichtigen.
Adres: Rensumalaan 3, 9982 BH, Uithuizermeeden.
Theeschenkerij Ewsum, Middelstum
Misschien wil je gewoon. Even helemaal. Niks. Ik snap het en dan is Theeschenkerij Ewsum de ideaal aangewezen plek voor zo’n moment. Met vrienden, vriendinnen of familie. Tot rust komen, genieten van de kleine dingen en natuurlijk die eeuwige dagelijkse sleur doorbreken. Doe dat bij Theeschenkerij Ewsum. Tijd voor een high tea, maar ook gelegenheid om te gaan wandelen door de tuinen van Theeschenkerij Ewsum.
Hoewel de theeschenkerij tijdelijk gesloten is, is er volop mogelijkheid om in de omgeving de natuur in te trekken. Verdiep je tijdens een wandeling door de historische tuinen, de weide, bloementuin of vele andere plekken in de omgeving in de rijke historie dat teruggaat tot de 15e eeuw.
Adres: Oosterburen 1, 9991 NB, Middelstum.
Borg Rusthoven, Wirdum
Opnieuw bleek Google Maps moeite te hebben met het vinden van de juiste locatie en ik werd enkele honderden meters verderop gedropt. Ik zou op de juiste locatie moeten zijn, maar helaas. Gelukkig, en volgens mij heb ik dat al vaker gezegd, zijn Groningers veelal heel vriendelijk en ze wijzen je graag weg.
Enkele minuten later stond ik op de juiste plek, in gesprek met de eigenaresse van borg Rusthoven. De borg wordt bewoond door een vriendelijk echtpaar en na uitgelegd te hebben dat ik bezig was met een roadtrip langs de Groninger Borgen en gevraagd te hebben om enkele foto’s van Borg Rusthoven te maken, stapte ik een klein halfuur later tevreden terug in de auto. Mét foto’s van Borg Rusthoven, de ervaring van een positieve kennismaking met de bewoners van de borg en wederom de bevestiging van de vriendelijkheid van de inwoners van het hoge noorden naar toeristen.
Adres: Rijksweg 39, 9917 PT, Wirdum.
Landgoed Ekenstein, Appingedam
Een héél eind verderop.. nee lol, joking 😉 in slechts enkele honderden meters vanaf Burg Rusthoven bereikte ik Landgoed Ekenstein. Hoewel Borg Rusthoven en Landgoed Ekenstein enkele minuten van elkaar verwijderd liggen, ligt Landgoed Ekenstein in Appingedam terwijl Borg Rusthoven officieel tot Wirdum behoort.
Opvallend aan Landgoed Ekenstein is de diversiteit aan mogelijkheden dat het biedt. Enerzijds kun je , is er gelegenheid om te eten in het restaurant maar er is ook mogelijkheid om vergaderruimtes te huren, een bruiloft of partij te vieren en ga zo maar door. Om maar te zwijgen over de mooie natuur rond Landgoed Ekenstein. Tip: Huur een fiets bij de fietsverhuur van Landgoed Ekenstein en trek de omgeving in.
Adres: Alberdaweg 70, 9901 TA, Appingedam.
Landgoed Fraeylemaborg, Slochteren
Op Landgoed Fraeylemaborg van maar liefst 23 hectare groot is het kasteel, borg Fraeylemaborg gebouwd. Tijdens het schrijven van dit blog zit ik nog steeds na te genieten van mijn roadtrip langs de borgen in Groningen. Juist omdat het een weinig besproken onderwerp is, wil ik jullie graag adviseren om ook eens zo’n roadtrip langs de Groninger borgen te houden. Of in ieder geval een of enkele van de Groninger borgen te bezoeken. Gewoon, om een indruk te krijgen :).
Landgoed Fraeylemaborg is ook zo’n borg dat ik heb bezocht tijdens mijn roadtrip en een plekje krijgt in mijn blog want OH MAN met welk een mooie bouwstijl is de borg opgetrokken.
Al van ver verraad de toren van de borg dat het zich niet wilt verstoppen. De goudgele raamkozijnen, brede kasteelgracht en lange loopbrug over de gracht maken het beeld van de borg op landgoed Fraeylemaborg compleet!
’s Zomers worden er veel leuke evenementen op het terrein van het landgoed georganiseerd, het is landgoed dient hele mooie trouwlocatie en het voormalig steenhuis is uitgegroeid tot een van de meest imponerende gebouwen dankzij de voormalige invloedrijke bewoners. Zeker een bezoekje waard dus!
Adres: Hoofdweg 30, 9621 AL, Slochteren.
Stichting Odd Fellowshuis Welgelegen
Borg Welgelegen is een unieke locatie op een unieke plek in het Groningse landschap. Borg Welgelegen wordt omgeven door hoge bomen, een fraai park en het wordt zoals de meeste borgen in Groningen omgeven door een gracht.
Borg welgelegen, of veenborg welgelegen zoals de volledige benaming luidt, is onderdeel van de stichting Groninger Landschap. Neemt natuurlijk niet weg dat het toegankelijk is voor toerisme, integendeel zelfs.
Borg Welgelegen kan worden gehuurd voor feesten, trouwerijen, partijen, vergaderingen en andere (grote) bijeenkomsten. Maar het allerleukste? Een spontaan bezoek aan Borg Welgelegen om het kasteel te bewonderen, door de fraai aangelegde tuin te wandelen en de omgeving van Borg Welgelegen verkennen.
Adres: De Vosholen 60, 9611 TD, Sappemeer.
Koetshuis Ennemaborg, Midwolda
Het Koetshuis Ennemaborg wordt omgeven door een uitgestrekt landgoed om de borg. Het is zo’n typisch landschap dat ’s zomers de mooiste zonnige kiekjes kan opleveren, maar tijdens een mistige dag ook hele spannende en mysterieuze sferen kan geven.
Ennemaborg is een groot landgoed dat oorspronkelijk stamt uit de 14e eeuw. Nadat het in de 18e eeuw grondig is verbouwd, is de Ennemaborg intact gebleven tot het kasteel dat nu op het landgoed pronkt.
Achter het statige borg rust een ronde vijver met riet, waterlelies en groene kikkers. De voorkant van het landgoed is een park, terwijl de achterkant van het landgoed bestaat uit een natuurpark. Heerlijk om te lopen, te genieten van de natuur of om in ’t zonnetje te picknicken.
Adres: Hoofdweg 76, 9681 AJ, Midwolda.
Huis te Wedde, Wedde
De naam zegt het al, Huis te Wedde is gevestigd in het Groninger plaatjes Wedde. Volledig omgeven door een enorm brede gracht, met het vasteland verbonden middels een lange loopbrug en niet eens ver verwijderd van de doorgaande weg.
Tijdens een windstille dag weerspiegelt de borg schitterend in de gracht en mocht het mooi weer zijn, dan is het OH ZO LEUK om Huis te Wedde te bezoeken of te lunchen in de tuinen van Landgoed Huis te Wedde.
Rondom de grachten van de borg loopt een wandelpad die je rond de borg leidt om deze van alle kanten te bewonderen. Het Huis te Wedde heeft zelf slechts een ingang, de toegangsbrug. De toegangsbrug bereik je door vanaf de parkeerplaats langs de Zandox Shop richting de borg te lopen.
Adres: Hoofdweg 7, 9698 AA, Wedde.
Wat is jouw favoriete borg in Groningen? Laat het hieronder weten!
